“Resign!”, roepen de
demonstranten tegen overheidsfunctionarissen. Ze zijn boos en niet
van plan te stoppen. Wat woensdag begon als een protest tegen het
sluiten van een fabriek spreidde zich snel over de rest van het land
en werden protesten en geweld tegen de hoge werkloosheid, corruptie,
en het logge politieke systeem dat vooruitgang tegenhoudt.De politie gebruikte rubberen kogels en traangas om demonstranten af te weren. Overheidsgebouwen in verschillende Bosnische steden, zoals Sarajevo, Tuzla, Mostar, Zenica en Bihac, zijn in brand gestoken. Volgens velen is dit het ergste geweld sinds het einde van de burgeroorlog in 1995.
In Bosnië is dan ook veel reden te klagen. Het politieke systeem verdeelt het land bijna 20 jaar na de oorlog nog altijd lang etnische lijnen. Het zijn vooral politici die nog de etnische kaart spelen. De overheid is hiernaast vaak corrupt en de werkloosheid is zo'n 40% (onder jongeren zelfs 57%). Een nauwelijks functionerende overheid en complete sociale onvrede is dan ook niets nieuws in Bosnië. Er zijn wel eens eerder demonstraties tegen de overheid geweest, maar niet eerder waren ze zo gewelddadig en massaal. Hoe komt dit? En waarom is de 'Bosnian Spring' juist in Tuzla begonnen?
Tuzla
Tuzla is de derde stad van Bosnië. De stad groeide in het communistische Joegoslavië uit tot een industrieel en cultureel centrum. De laatste jaren is daar steeds minder van over. Grote bedrijven die voorheen door de staat gerund werden, zijn sinds de jaren 2000 geprivatiseerd. Velen daarvan zijn hier aan onderdoor gegaan of ontzettend gekrompen. Dit met honderden tot duizenden werklozen tot gevolg. Werknemers wachten soms al twee jaar op hun salaris. Daarom gingen meer dan tienduizend mensen begin februari de straat op. Ze eisten dat de privatisering werd teruggedraaid of een fatsoenlijk faillissement zodat zij in ieder geval hun onbetaalde salaris zouden ontvangen of terug aan het werk zouden kunnen gaan.
Maar de demonstranten voelde zich niet gehoord, de demonstraties werden groter en de eisen ook. Ze willen dat de regionale regering aftreedt. Er werd gevochten met de politie en de betogers slaagden erin het lokale regeringsgebouw binnen te komen en er brand te stichten. De protesten sloegen over naar andere steden. Ook hier werd gevochten en overheidsgebouwen in brand gezet.
Massale demonstraties
In Sarajevo
wordt inmiddels al een paar dagen gedemonstreerd. Ook in minder grote
steden en dorpen in beide delen van het land eisen betogers het
aftreden van de regionale overheid. Er zijn eerder demonstraties in
Bosnië geweest uit onvrede met de overheid, de werkloosheid en de
politieke en economische situatie. Afgelopen zomer nog gingen mensen
dagenlang de straat op in protest tegen de politieke situatie. Die
protesten liepen op niets uit. De opkomst werd steeds minder, totdat
er niemand meer kwam. Vooralsnog lijken de recente protesten anders.
Ze zijn massaler en bovendien gewelddadiger. De politie moet in actie
komen. Tientallen politieagenten zijn gewond geraakt. Betogers ook.
Er wordt brand gesticht in overheidsgebouwen of ze worden geplunderd.
Ook het nationaal archief moest er aan geloven. Duizend oude stukken
gingen in vlammen op. Voorlopig lijkt er geen eind te komen aan de protesten. De woede van de betogers is groot en niet zomaar ingedamd. “ Als we nu niet doorzetten, gebeurt er nooit iets” wordt er op twitter gezegd.
De eerste ontslagen van politici of overheidsfunctionarissen zijn al ingediend. De demonstranten gaan door.
Zal er nu eindelijk een doorbraak komen in het politieke systeem dat Bosnië al jarenlang remt in een weg naar vooruitgang?
Foto's door: Gerwin Peelen , Sarajevo
http://bureaubosnie.wordpress.com/
@peelenschil
