De oude brug van Mostar

Blog voor OneWorld


In het oude centrum van Mostar is het druk. Zeker tijdens de zomer. In een klein winkeltje tikt een kopersmit aan een nieuw koffiekannetje om het vervolgens te kunnen slijten aan de vele toeristen die langs schuifelen. Aan de andere kant van de brug proberen mensen je hun restaurant in te lokken. Op straat wordt de kaart aangeboden, een ander restaurant heeft zijn personeel traditionele Bosnische kleding aan laten doen. De zon schijnt en het centrum van Mostar is erg levendig.

Lees hier verder

Verder leven in Srebrenica

Artikel voor VersPers

Srebrenica is, na Sarajevo, misschien wel de bekendste stad in Bosnië. Vroeger was dat vanwege de natuur en het nabijgelegen kuuroord. Nu is dat vanwege de bloedige geschiedenis en de genocide die het stadje kende.

Lees hier verder

Pale: een anoniem stadje

Blog voor OneWorld (09-07-2013)

Zondagmiddag 7 juli 2013. De grote finale voor Novak Djokovic. De Serviër staat in de finale van Wimbledon. Op Britste bodem neemt Djokovic het op tegen de Brit Murray, die als hij wint geschiedenis zal schrijven. Afgezien van de coach en de vriendin van de Serviër zal het hele publiek juichen voor z’n tegenstander.           

In Pale, een klein stadje naast Sarajevo, niet. Daar juichen ze voor Novak. Pale is op het eerste oog een nietszeggend, anoniem en normaal stadje. De bevolking is arm. Betonnen flatgebouwen worden afgewisseld door grauwe huisjes. Tegen een achtergrond van bergen en natuur rijden af en toe een paar auto’s door de kapotte straten. Het voetbalveldje is modderig en verlaten. Het felwitte kerkje is prachtig onderhouden en steekt af tegen de rest van de grauwe stad.        

Pale ligt in het Servische gedeelte van Bosnië. Bosnië is opgedeeld in twee delen: de Federatie van Bosnië en Herzegovina, waar voornamelijk Bosniakken en Kroaten  wonen, en de Republiek Servië (niet te verwarren met buurland Servië) waar voornamelijk Bosnische Serven wonen. Pale ligt net in de Republiek Servië, ongeveer een half uur met de bus van Sarajevo.         

De reis naar Pale door de bergen is prachtig. Hoge bergen, smalle kloven en vrijwel onbewoonde  en onaangetaste stukken natuur. Opeens duikt uit die overweldigende natuur een klein stadje op. Het is op deze regenachtige zondagmiddag erg rustig op straat. Een paar kinderen spelen een potje basketbal voor hun flat. Maar de meeste mensen zitten binnen; thuis of in een van de talrijke cafeetjes van het stadje. In een van die cafés nestel ik mezelf tussen de Djokovicfans achter een biertje. Met armgebaren richting de haperende TV moedigen ze hem aan. Waarschijnlijk niet omdat ze zulke tennisfreaks zijn.   
Pale staat bekend als voormalig nationalistisch bolwerk van de Bosnische Serven. Vanuit hier werd de belegering van Sarajevo, die meer dan 3 jaar duurde, voor een groot deel georganiseerd. Het is tevens de oude  woonplaats van Radovan Karadzic. Zijn vrouw en dochter schijnen er nog steeds te wonen. Het nationalisme, en daarmee anti-Westerse gevoelens leefde enorm hier. In hun ogen worden de Serviërs gedemoniseerd door het Westen en krijgen zij van alles de schuld.    

Nu, 18 jaar na het einde van de oorlog, merk je vrijwel niets meer van deze geschiedenis. De paar mensen die een klein beetje Engels kunnen zijn erg behulpzaam voor deze Westerse bezoeker. Ze vinden het leuk dat ik tennis met ze kijk.         

Het is inmiddels 2-0 in sets voor Murray die ook in de derde set aan de winnende hand is. Het café is daarom bijna leeggestroomd. Ik loop terug naar het busstation. Vlak voordat de bus vertrekt zie ik in de vertrekhal heroïsche beelden van een winnende tennisser. Een taxichauffeur geeft een kleine glimlach. Hij kan best met dit verlies leven. De bus vertrekt en ik verlaat Pale: ooit het strategische centrum van de Bosnisch-Servische strij, nu een anoniem stadje.

De Bosnische babylution: een revolutie die niet volwassen werd

Gepubliceerd bij VersPers

Na Egypte, Turkije, Brazilië, Bulgarije en noem maar op, is er de afgelopen weken ook in Bosnië een golf van protest op gang gekomen: babylution. Dat klinkt lief en zacht. Vergeleken bij de rellen in Egypte en Turkije op dit moment, waren de protesten in Bosnië, de babylution, dan ook vrij 'lief'. Er waren duizenden mensen op de been. Studenten, jongeren, ouderen en moeders met kinderwagens. Een paar weken lang hebben zij geprotesteerd tegen de regering die sinds die tijd niet meer aan het werk is gegaan. Nu is het leeg voor het parlementsgebouw. De demonstranten zijn weg, maar zijn hun problemen ook opgelost?

De protesten begonnen vanwege de drie maanden oude baby Belmina. Het zieke meisje had dringend een beenmergtransplantatie nodig. Daarvoor moest ze naar het buitenland, maar dat ging niet. Sinds februari worden er namelijk geen identificatienummers meer verstrekt, omdat de politiek het maar niet eens wordt over hoe dit er uit moet zien. Het politieke systeem in Bosnië is sinds het einde van de oorlog nog altijd langs etnische lijnen verdeeld. Het land is opgedeeld in twee entiteiten: de Federatie van Bosnië en Herzegovina, waar voornamelijk Bosniakken en Kroaten  wonen, en de Republiek Servië (niet te verwarren met buurland Servië) waar voornamelijk Bosnische Serven wonen. Er ontstond onenigheid over de nieuw te verstrekken identiteitsnummers, een JMBG, die nodig zijn om onder andere het land uit te reizen. Moet uit dit nummer te herleiden zijn uit welke entiteit iemand komt of juist niet?



Zo’n honderd boze burgers gingen naar het parlement. Elke dag werden dit er meer. Op het hoogtepunt stonden er een paar duizend mensen. Volgens Jadranka, een van de organisatoren, spendeerden sommigen ook de nacht voor het parlementsgebouw. “Toen hadden we succes”, vertelt ze. “Na twee dagen protesteren kreeg Belmina een paspoort en een paar dagen later kregen zo’n 3.000 andere baby’s ook tijdelijk een ID-nummer.” Op die tweede dag van het protest blokkeerden de demonstraten de ingang van het parlementsgebouw. Hierdoor zaten de parlementariërs gevangen. “Deze actie ontstond heel spontaan”, vertelt Tijana die de protesten is begonnen. “We stonden met veel mensen voor de ingang en anderen bij de parkeeruitgang. Zo konden ze niet weg. We hadden alleen niet gedacht aan de achteruitgang. Gelukkig waren er een paar duizend mensen op komen dagen en konden we die opeens ook blokkeren.”

Sinds deze blokkade zijn de politici niet meer aan het werk gegaan. Ondertussen was er nog een andere baby, Berina, die ook erg ziek was en in het buitenland behandeld moest worden. Het is gelukt haar het land uit te krijgen, maar omdat haar behandeling inmiddels vertraagd was is zij overleden.

Incompetente politici
De protesten bleven doorgaan. Want inmiddels ging niet alleen maar om die identificatienummers. Het protest richtte zich op politici in het algemeen. “Ze doen namelijk al twintig jaar hun werk niet. Ze zitten daar voor zichzelf en niet voor het volk”, zegt Tijana.
Afgelopen week stond de grootste bijeenkomst sindsdien gepland. De demonstranten willen een aantal dingen voor elkaar krijgen. “We willen dat de wet voor nieuwe identificatienummers permanent wordt. Ook willen we een solidariteitsfonds voor zieke kinderen, vanuit de overheid. Politici moeten dan dertig procent van hun salaris in dat fonds doneren. Ze verdienen namelijk erg veel hier. Veel meer dan in de ons omringende landen en ze doen er bijzonder weinig voor, legt Jadranka uit. “Bovendien willen we dat de mensen die gedemonstreerd hebben er zeker van zijn dat ze niet vervolgd zullen worden.”
Duizenden mensen werden verwacht, er bleken een paar honderd te komen. “Dat was inderdaad een beetje teleurstellend”, geeft Tijana toe. “De bereidheid om de straat op te gaan is blijkbaar afgenomen.” Jadranka vult haar aan: “In Bosnië is er ook niet echt een protestcultuur. Dat zijn we niet gewend.” Hadden ze dan even hoop of inspiratie door massale protesten elders in de wereld? “Nee, zeker niet”, zegt Tijana vastbesloten. “Die zieke baby die geen kant op kon was hetgeen dat mij raakte. Daarom werd ik boos en ging de straat op, niet vanwege televisiebeelden uit Egypte of Brazilië.”

Vervolg?
Ondanks de tegenvallende opkomst van de laatste bijeenkomst houdt Tijana hoop op succes. “We zullen nu op andere manieren proberen ons protest door te zetten. Zo hebben we mensen opgeroepen om een maand lang geen belasting te betalen en andere rekeningen aan overheidsgerelateerde instellingen.” Hoeveel mensen echter gehoor geven aan deze oproep is onduidelijk. “We hebben internationale instanties opgeroepen om onze politici te negeren als ze hen ontmoeten. Wij, het volk, hebben ze namelijk ontslagen, omdat ze hun werk niet goed doen.”

Het is de vraag of beide oproepen enig succes zullen hebben. Vooralsnog lijkt het er vooral op dat de Babylution eer doet aan haar naam. Zowel omdat het begonnen is vanwege de zieke baby’s, maar ook omdat de geplande revolutie niet volwassen is geworden. De protesten zijn, net als de baby waardoor de protesten zijn begonnen, een vroege dood gestorven.