'F*ck the freedom of speech'

IS Online

“F*ck the freedom of speech!” Chris schreeuwt het bijna door de lunchroom heen. Schaamtevol kijk ik naar de bezoekers om me heen. We zitten in een eetcafé niet zo ver van de plek waar Theo van Gogh is vermoord. Chris is een studiegenoot van me en komt uit Congo maar heeft het grootste deel van zijn leven in Rwanda gewoond. Ik heb hem net verteld over een artikel dat ik laatst schreef over de politiek gevangene Victoire Ingabire in Rwanda. Voor ik het goed en wel besef belanden we in een heftige discussie over de vrijheid van meningsuiting. “Niet iedereen kan zomaar zeggen wat ie vindt! Stel je voor…,” hoont Chris.

Victoire Ingabire woonde 16 jaar lang in Nederland en keerde ongeveer een jaar geleden terug naar Rwanda om mee te doen aan de presidentsverkiezingen. Maar ze kreeg geen toestemming om mee te doen en is in oktober vorig jaar bovendien opgepakt en zit nog steeds vast. Volgens de Rwandese autoriteiten wil ze een militaire tak van haar partij opzetten en geeft ze geld aan rebellen. Volgens haar advocaat is ze opgepakt om haar politieke ideeën. “Wat denkt ze wel niet? Ze kan niet zomaar na 16 jaar terugkomen en haar Westerse idee van vrijheid van meningsuiting projecteren op Rwanda!”, zegt Chris boos.

“Nou Chris, kom op”,zeg ik terwijl ik probeer de discussie wat te kalmeren, “ze zegt toch alleen maar dat Hutu’s ook slachtoffer zijn geweest tijdens de genocide en niet alleen maar daders? Ze ontkent niet dat er een genocide was. Dat is verboden in Rwanda. Ze nuanceert het beeld alleen.” Chris lacht me een beetje uit. “Maar op dat verhaal zit niemand te wachten. Rwanda moet opgebouwd worden en het is goed dat dit soort discussies niet toegestaan worden!”

Ik sta even met m’n mond vol tanden. “Maar…”, stamel ik. Ik kan m’n zin niet afmaken want Chris gaat door. “President Kagame heeft gelijk. Hier, in het Westen werkt het allemaal anders en hou ik van democratie. Maar in Rwanda heb je gewoon een strakke hand nodig.” Ik wil in de tegenaanval gaan, maar bedenk me. Ergens snap ik Chris wel. Rwanda heeft natuurlijk een bloedige geschiedenis en Westerse opvattingen, zoals vrijheid van meningsuiting en democratie, zijn dan misschien niet zo geschikt als ze in eerste instantie lijken. Het laatste wat Rwanda kan gebruiken is dat de vlam opnieuw in de pan slaat. Stabiliteit staat voorop.
Geen vrijheid van meningsuiting is de prijs die betaald wordt voor die stabiliteit. Een erg hoge prijs, maar wat is de prijs die betaald wordt als Rwanda zonder strakke hand geleid wordt? Dáár wil Chris liever niet over nadenken…